Tại cuộc trao đổi với báo chí ngày 21/5/2023, ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản cho biết, theo lịch cuối tháng 5/2023, Đoàn Thanh tra của EC sẽ sang Việt Nam kiểm tra lần thứ 4 về chống khai thác IUU. Tuy nhiên, mới đây, Đoàn đã có thông báo sẽ sang Việt Nam kiểm tra vào tháng 10/2023.
EC đã đề xuất các cuộc làm việc trực tuyến vào tháng 5, 6 và 10/2023 trước khi sang Việt Nam kiểm tra. Cuối tháng 5/2023, Bộ NN&PTNT sẽ có đoàn công tác sang và làm việc trực tiếp để EC nắm bắt, cập nhật tình hình chống khai thác IUU của Việt Nam, hy vọng có thể thu hẹp khuyến nghị của họ với Việt Nam.
Sau khi EC thanh tra vào tháng 10/2022, Việt Nam đã nỗ lực triển khai 4 nhóm khuyến nghị của EC để chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”, gồm: Khung pháp lý; theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá, quản lý đội tàu; chứng nhận sản lượng và truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác; và thực thi pháp luật.
Tháng 10/2017, EC đã cảnh báo “Thẻ vàng” đối với sản phẩm hải sản khai thác của Việt Nam xuất khẩu vào châu Âu vì chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về chống khai thác IUU. Từ đó đến nay, Việt Nam đã nỗ lực với nhiều cam kết thực hiện IUU, nhất là kể từ sau lần kiểm tra thứ 3 của Đoàn Thanh tra EC.
Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 81/QĐ-TTg phê duyệt “Kế hoạch hành động chống khai thác hải sản IUU, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 4”; ban hành Công điện số 265/CĐ-TTg về tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ nông sản; trong đó tiếp tục yêu cầu các địa phương tập trung nguồn lực thực hiện chống khai thác hải sản IUU, đồng thời phê bình và yêu cầu các tỉnh vẫn để tàu cá của địa phương vi phạm khai thác hải sản IUU ở vùng biển nước ngoài tổ chức kiểm điểm trách nhiệm, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Bộ NN&PTNT (Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU) đã ban hành Văn bản số 2677/BNN-TCTS; Công điện số 2676/BNN-TCTS ngày 27/4/2023 đề nghị các ban, bộ, ngành, địa phương có liên quan tăng cường triển khai thực hiện các nhiệm vụ chống khai thác IUU, chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 4.
Tiếp tục tổ chức các Đoàn công tác kiểm tra thực tế tình hình và hướng dẫn các địa phương triển khai các biện pháp chống khai thác IUU, khắc phục khuyến nghị của EC tại địa phương. Trong năm 2023 đã tổ chức các Đoàn kiểm tra tại các tỉnh Thanh Hóa, Trà Vinh, Sóc Trăng, Nam Định, Thái Bình, Phú Yên, Bình Định. Sau khi kiểm tra, các địa phương đã tích cực chỉ đạo, tổ chức triển khai các giải pháp để khắc phục các tồn tại, hạn chế.
Về hợp tác quốc tế, đã tiếp tục tăng cường hoạt động này về chống khai thác IUU, cụ thể:
Đối với các nước ASEAN như Thái Lan: Triển khai cơ chế phối hợp với Tổng cục Thủy sản Thái Lan thường xuyên trao đổi các thông tin về tàu cá vi phạm vùng biển của nhau để phục vụ công tác cập nhật danh sách tàu cá IUU. Đang làm thủ tục ký kết Bản ghi nhớ về chống khai thác IUU giữa Tổng cục Thủy sản, Bộ NN&PTNT Việt Nam với Tổng cục Thủy sản Thái Lan, Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã Thái Lan, dự kiến trong tháng 6/2023.
Duy trì cơ chế họp thường niên hợp tác song phương về thủy sản với Philippines, đang phối hợp với Philippines triển khai thủ tục gia hạn đường dây nóng Việt Nam - Philippines.
Tăng cường hợp tác song phương với Campuchia thông qua bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực thủy sản giữa hai bên, trong đó đẩy mạnh hợp tác tiểu vùng vịnh Thái Lan và đàm phán ký kết đường dây nóng.
Bên cạnh đó cũng đã hợp tác với Mỹ nhằm nâng cao năng lực cho lực lượng Kiểm ngư nhằm tăng cường khả năng thực thi pháp luật thuỷ sản, tổ chức các Khóa tập huấn về triển khai thực hiện quy định của Hiệp định Biện pháp quốc gia có cảng (PSMA) cho các kiểm tra viên.
Hợp tác với Australia tổ chức khóa tập huấn về MCS cho các cán bộ của Việt Nam trong tháng 5/2023.
Tham gia và thực hiện đầy đủ trách nhiệm của quốc gia không phải là thành viên nhưng là bên hợp tác của Tổ chức quản lý nghề cá Trung Tây Thái Bình dương.
Hợp tác với Trung tâm Phát triển nghề cá Đông Nam Á (SEAFDEC) triển khai mô hình thí điểm cơ chế chứng nhận khai thác điện tử tại Bình Thuận.
Tích cực tham gia vào các sáng kiến khu vực, các diễn đàn đa phương để trao đổi thông tin và kinh nghiệm về chống khai thác IUU như: RPOA, APEC, FAO, IMO...
Ngoài ra, công tác thông tin truyền thông, tuyên truyền về IUU trong suốt thời gian qua cũng đã được đẩy mạnh từ Trung ương đến địa phương trong cả nước và cả trên các diễn đàn quốc tế, trong đó có sự tham gia tích cực của các Hội, Hiệp hội thủy sản.
Hải Đăng